Popularność książek w Polsce
Biblioteka Narodowa każdego roku publikuje raport dotyczący stanu czytelnictwa w Polsce. W latach 2021/2022 wskazywał on na to, że zaledwie 38% Polaków czyta przynajmniej jedną książkę w roku.
Sytuacja nieco inaczej wygląda, gdy oddzieli się dorosłych od młodzieży. Wśród nastolatków książki czyta około 65% osób, przy czym większym odsetkiem są dziewczyny.
Przyglądając się stanowi czytelnictwa w Polsce, można śmiało założyć dwie interesujące kwestie:
- ilość czytanych książek wzrasta wraz z wykształceniem
- ilość czytanych książek spada wraz z wiekiem
Co ciekawe, co raz więcej nieco starszych nastolatków (w przedziale wieku od 16 do 19 lat) interesuje się książkami na temat biznesu i przedsiębiorczości np. https://www.zarobic-online.pl/najlepsze-ksiazki-o-biznesie-i-przedsiebiorczosci-ktore-warto-przeczytac/
Gatunki literackie wśród młodzieży
Nastolatkowie najchętniej czytają powieści, w których mogą śledzić życie i przygody swoich rówieśników. To właśnie dlatego ogromną popularnością cieszą się takie serie jak „Harry Potter”, „Niezgodna”, „Igrzyska Śmierci”, „Cień i Kość”, czy „Więzień Labiryntu”. Dodatkowo dziewczęta chętniej sięgają po literaturę fantasy z elementami obyczajowo-romansowymi („Zmierzch” czy „Piękne istoty”).
Ogromną popularnością cieszą się również powieści przygodowe i obyczajowe, które w pełni skupiają się na emocjach i uczuciach nastolatków (np. „Hopeless”, „Angs With Happy Ending” czy „Szukając Alaski”).
Blisko 60% nastolatków wybierając swój ulubiony gatunek literacki, wskazuje powieści przygodowe, a nieco ponad 40% wybiera fantastykę. Warto mieć jednak na uwadze, że w obu przypadkach są to najczęściej powieści fantastyczno-przygodowe.
To, co dla nastolatków najważniejsze
Niezależnie od wybranego gatunku literackiego, dla każdej powieści czytanej przez nastolatków istnieje wspólny mianownik. Jest nim poruszenie tematu emocji i problemów istotnych w młodzieńczym wieku. Najczęściej są to zagadnienia takie jak:
- pierwsza miłość
- relacje z bliskimi i z rówieśnikami
- radzenie sobie z trudnymi emocjami
- pragnienie bycia zrozumianym i zaakceptowanym przez otoczenie
Dla nastolatków ważne jest, aby mogły identyfikować się z poszczególnymi fikcyjnymi bohaterami. W ten sposób szukają wsparcia i sposobów na rozwiązanie swoich rzeczywistych problemów. Istotne przy tym jest również, aby wszelkie trudności były nazwane i określone wprost, bez zbędnego krążenia wokół tematu.
Lektury szkolne
Kiedy upłyną lata po zakończeniu szkoły, dorośli często powracają do lektur szkolnych i czytają tytuły, które w młodości porzucili. Zapytani o powód rezygnacji z czytania lektur szkolnych w okresie nauki wskazują na dwa czynniki:
- zbyt wiele stron w zbyt krótkim czasie
- zbyt duży nacisk i zmuszanie do czytania
- konieczność czytania na głos przed całą klasą
- brak swobody w doborze lektur
Warto mieć na uwadze, że nastolatkowie dbają o swoją wolność, a wszelkie próby zmuszenia do czytania (lub czegokolwiek innego) mogą przynieść odwrotny rezultat.
Obecnie młodzież wskazuje, że na liście lektur szkolnych jest zbyt mało powieści fantastyczno-przygodowych, a w obecnej formie są zbyt nudne. Niemal zgodnie twierdzą również, że nacisk na ich czytanie ze strony pedagogów jest zbyt duży. Nastolatkowie wskazali, że w kanonie lektur szkolnych chętniej zobaczyliby takie publikacje jak „Harry Potter”, „Igrzyska Śmierci”, „Hobbit” czy „Baśniobór” niż niektóre z obowiązujących obecnie lektur (np. „Dziady”, „Pan Tadeusz” czy „Quo Vadis”).
Stan czytelnictwa wśród młodzieży
Nastolatkowie w XXI nie czytają mało. Tendencja w ciągu ostatnich lat jest wręcz wzrostowa. Młodzież chętniej sięga po książki i poznaje dalsze losy bohaterów, którzy są w ich wieku. Dzięki temu coraz częściej czytają również poważniejsze i bardziej złożone dzieła literackie.
Duży wpływ na wzrost czytelnictwa wśród młodzieży mają powieści z nurtu young adult, czyli „młodzi dorośli”. Przedstawieni w nich bohaterowie mają podobne problemy, jak czytelnicy w świecie rzeczywistym. Częstym zabiegiem jest przy tym umiejscowienie akcji w światach fantasy, co dodatkowo podnosi atrakcyjność książki.
Nastolatkowie mają swoje problemy, które przez dorosłych często są lekceważone, a przecież dla młodzieży są one niezwykle istotne. Na szczęście zanurzając się w świecie literatury, gdzie poważnie podchodzi się do ich emocji i problemów, mogą znaleźć wsparcie, a nawet fikcyjnego przewodnika, który nie tylko im pomoże, ale przede wszystkim będzie ich rozumiał. W końcu główny bohater jest ich rówieśnikiem tak samo patrzącym na świat.
